آیا به دنبال ارتقای سطح علمی خود و انجام تحقیقات در یک محیط بینالمللی هستید؟ تحصیل در مقطع دکترا در آلمان میتواند گزینهای عالی برای شما باشد. اما چگونه میتوان در یکی از دانشگاههای معتبر آلمان پذیرفته شد؟ چه مدارکی برای اپلای نیاز است؟ و چگونه میتوان هزینههای تحصیل و زندگی در آلمان را تامین کرد؟ در این مقاله، به تمام این سوالات و سوالات دیگری که ممکن است در ذهن شما باشد، پاسخ خواهیم داد؛ با ما همراه باشید.
فرآیند درخواست و پذیرش در آلمان برای دکترا چگونه است؟
فرآیند درخواست پذیرش دکترا در آلمان پیچیدگیهای خاص خود را دارد و بسته به نوع دکترا، مسیرهای مختلفی را باید طی کرد. اگر به دنبال دکترای فردی هستید، باید ابتدا استاد راهنمای مناسب پیدا کرده و سپس مدارک خود را جهت تأیید به دانشگاه ارائه دهید. در مقابل، در دورههای سازمانی باید به طور مستقیم از طریق دانشگاه انتخابی خود اپلای کنید. مراحل پذیرش در مقطع دکترا در آلمان را در متن زیر مشاهده میکنید:
۱. انتخاب بین دکترای فردی و دکترای سازمانی
فرآیند پذیرش حضوری برای دانشجویان دکترا در آلمان وجود ندارد و همه مراحل به صورت آنلاین انجام میشود. انتخاب بین دکترای فردی یا دوره سازمانی دکترا، تعیینکننده مراحل اپلای شما خواهد بود. اگر دکترای سازمانی را انتخاب کنید، باید مستقیما از طریق دانشگاه مورد نظر خود اقدام کنید. در بخش بعد درباره این موضوع بیشتر توضیح دادهایم.
۲. انتخاب استاد راهنما (برای دکترای فردی)
برای دکترای فردی، اولین قدم پیدا کردن استاد راهنمای مناسب است. شما میتوانید از طریق ارتباط با دانشجویان سال بالاتر دانشگاه یا جستجو در موسسات پژوهشی و تیمهای مرتبط با حوزه تحقیقاتی، استاد مناسبی را که مایل به پذیرش شما به عنوان دانشجو است، بیابید.
۳. تایید شایستگی توسط دپارتمان یا کمیته دکترا
پس از پیدا کردن استاد راهنما، دپارتمان مربوطه یا کمیته دکترا شایستگی شما به عنوان کاندیدای دکترا را ارزیابی میکند. برای این منظور، باید اپلیکیشن آنلاین تکمیل کنید که شامل بیانیه استاد راهنما، مدارک تحصیلی تأیید شده، ریکامندیشنها، نمره آزمون زبان انگلیسی یا آلمانی و سایر مدارک مرتبط است.
۴. ثبتنام در دانشگاه پس از پذیرش
پس از پذیرش از سوی دانشگاه، مرحله ثبتنام آغاز میشود. بسته به قوانین دانشگاه، ممکن است برخی دپارتمانها نیاز به ثبتنام رسمی پس از پذیرش داشته باشند. اطلاعات مربوط به ثبتنام از طریق وبسایت دانشگاه در دسترس شما خواهد بود و پس از پذیرش به شما اطلاع داده میشود.
۵. تایید مدارک و دریافت ویزای دانشجویی
برای شروع تحصیلات، لازم است که مدرک کارشناسی ارشد شما توسط دانشگاه مقصد تایید شود. همچنین، دریافت ویزای دانشجویی و داشتن تمکن مالی کافی (درصورت نداشتن بورسیه) برای مدت اقامت در آلمان از دیگر مراحل مهم برای تحصیل در مقطع دکترا است.
چه نوع دورههای دکترا در آلمان ارائه میشوند؟
در سیستم آموزش عالی آلمان، ۲ نوع اصلی دکترا وجود دارد که عبارتاند از:
دکترای فردی (Individual Doctorate)
دکترای فردی یکی از رایجترین و محبوبترین گزینهها برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا در آلمان است. در این نوع دکترا، دانشجو با هدایت یک استاد راهنما کار خود را پیش میبرد، اما به طور کلی به شکل مستقل به تحقیق و پژوهش میپردازد. مدت زمان دکترای فردی متغیر است، اما معمولا ۳ تا ۵ سال طول میکشد. همچنین، این نوع دکترا فقط محدود به دانشگاهها نیست؛ دانشجویان میتوانند تحقیقات خود را در موسسات پژوهشی غیردانشگاهی یا حتی در بخشهای صنعتی شرکتهای آلمانی نیز به انجام برسانند. این تنوع در محل پژوهش و انعطافپذیری در مدیریت پروژهها، دکترای فردی را به گزینهای جذاب برای دانشجویان تبدیل کرده است.
دوره سازمان یافته دکترا (Structured Doctoral Program)
در آلمان، شما میتوانید گزینهای به نام دوره سازمانیافته دکترا را انتخاب کنید. در این نوع برنامهها، گروهی از دانشجویان دکترا تحت آموزش و نظارت چندین استاد راهنما قرار میگیرند. بیش از ۶۰۰ برنامه سازمانیافته دکترا در آلمان وجود دارد که اکثر آنها ترکیبی از دورههای مناسب برای دانشجویان بینالمللی و آموزش به زبان انگلیسی ارائه میدهند.
تفاوت این برنامهها با دکترای فردی در این است که اهداف پژوهشی دانشجویان باید با برنامههای مشخص شده از سوی دانشگاه یا مؤسسه همخوانی داشته باشد. در حالی که دکترای فردی به دانشجو آزادی بیشتری برای انتخاب موضوع و مسیر تحقیقاتی خود میدهد، اما دکترای سازمانیافته معمولا دارای ساختار منظمتری است و شامل شرکت در سخنرانیها و سمینارها میشود. همچنین، دانشجو در این دورهها علاوه بر استاد راهنما، یک مشاور شخصی نیز خواهد داشت که او را در طول دوره تحصیل راهنمایی میکند. این برنامهها برای دانشجویانی که به دنبال محیط گروهی و ساختار منظمتری هستند، گزینهای عالی به شمار میآیند.
چگونه استاد راهنمای مناسب برای دکترای خود در آلمان پیدا کنیم؟
انتخاب استاد راهنما یکی از مهمترین تصمیماتی است که در طول مسیر تحصیل دکترا در آلمان با آن روبرو میشوید. استاد راهنما نه تنها نقش یک راهنما و مشاور علمی را برای شما ایفا میکند بلکه میتواند روی مسیر شغلی آیندهتان نیز تأثیرگذار باشد. برای پیدا کردن یک استاد راهنمای عالی برای دوره دکترا، به نکات زیر توجه کنید:
- تعیین حوزه تحقیقاتی: علاقهمندیهای خود را بشناسید و ببینید به چه موضوعی علاقه دارید و در چه زمینهای میخواهید تحقیق کنید. همچنین مقالات علمی مرتبط با حوزه مورد علاقهتان را مطالعه کنید تا با آخرین تحقیقات و محققان فعال در این زمینه آشنا شوید.
- پیدا کردن اساتید بالقوه: وبسایت دانشگاههای آلمانی را بررسی کنید تا لیستی از اساتید و گروههای تحقیقاتی فعال در حوزه مورد علاقهتان را تهیه کنید. همچنین میتوانید با استفاده از Google Scholar مقالات علمی اساتید مختلف را جستجو کرده و به اطلاعات بیشتری در مورد آنها دسترسی پیدا کنید. از دیگر روشها، استفاده از پایگاههای داده علمی مانند Scopus و Web of Science است.
- بررسی پروفایل اساتید: مطمئن شوید که زمینه تحقیقاتی استاد با علاقهمندیهای شما همخوانی دارد، همچنین به پروژههای تحقیقاتی جاری استاد توجه کنید تا ببینید آیا با موضوع مورد علاقهتان مرتبط هست یا خیر. تعداد و کیفیت مقالات منتشر شده توسط استاد را نیز بررسی کنید.
- برقراری ارتباط با استاد: پس از انتخاب چندین استاد بالقوه، برای آنها ایمیل ارسال کنید و خودتان را معرفی کنید. رزومه خود را به همراه یک نامه انگیزشی مختصر برای استاد ارسال کنید. اگر پروپوزال تحقیقاتی آماده دارید، میتوانید آن را نیز برای استاد ارسال کنید. پاسخ دادن به ایمیلها ممکن است کمی طول بکشد، پس صبور باشید و پیگیری کنید.
- آمادگی برای مصاحبه: برای مصاحبه آماده شوید و سوالاتی که ممکن است از شما پرسیده شود را پیشبینی کنید. فهرستی از سوالات خود را برای استاد آماده کنید تا در حین مصاحبه از او بپرسید.
- انگیزه داشته باشید: به استاد نشان دهید که چرا میخواهید در این زمینه تحقیق کنید و چه انگیزهای برای انجام این کار دارید.
- مهارتها و تجربیات خود را نشان دهید: به مهارتها و تجربیات خود که برای انجام تحقیق مورد نیاز است، اشاره کنید.
کدام دانشگاههای آلمانی دوره دکترا ارائه میدهند؟
در جدول زیر فهرستی از دانشگاههای برجسته آلمان که دورههای دکترا را در رشتههای مختلف علمی ارائه میدهند، آورده شده است. این دانشگاهها بهخاطر برنامههای تحقیقاتی و آموزشی با کیفیت خود شناخته شدهاند و فرصتهای زیادی را برای دانشجویان دکترا فراهم میکنند.
نام دانشگاه | موقعیت |
---|---|
دانشگاه مونیخ (TUM) | مونیخ |
دانشگاه هایدلبرگ | هایدلبرگ |
دانشگاه فرانکفورت | فرانکفورت |
دانشگاه برلین (HU) | برلین |
دانشگاه گوتینگن | گوتینگن |
دانشگاه کلن | کلن |
دانشگاه دوسلدورف | دوسلدورف |
دانشگاه مارتین لوتر هاله | هاله |
دانشگاه فنی برلین (TU Berlin) | برلین |
دانشگاه فنی درسدن (TU Dresden) | درسدن |
دانشگاه بامبرگ | بامبرگ |
دانشگاه ایربرت هوفمان | ایرفورت |
دانشگاه مونیخ (LMU) | مونیخ |
دانشگاه لایپزیگ | لایپزیگ |
دانشگاه ویسبادن | ویسبادن |
دانشگاه هاینریش هاینه دوسلدورف | دوسلدورف |
دانشگاه ماگدبورگ | ماگدبورگ |
دانشگاه فنی آلمان (TUHH) | هامبورگ |
دانشگاه فرایبورگ | فرایبورگ |
دانشگاه ماربورگ | ماربورگ |
مدارک لازم برای تحصیل دکترا در آلمان
برای تحصیل در مقطع دکترا در آلمان، باید مجموعهای از مدارک را تهیه و به دانشگاه مورد نظر ارسال کنید. این مدارک شامل مدارک تحصیلی، پروپوزال تحقیقاتی، مدرک زبان و توصیهنامهها است که در جدول زیر مشاهده میکنید:
مدرک | توضیحات |
---|---|
مدرک تحصیلی قبلی | مدرک کارشناسی ارشد معتبر به همراه ریز نمرات |
پروپوزال تحقیقاتی | پروپوزال جامع و مشخص در زمینه تحقیقاتی مورد نظر |
مدرک زبان | IELTS یا TOEFL برای دورههای انگلیسیزبان و TestDaF یا DSH برای دورههای آلمانیزبان |
رزومه (CV) | شامل سوابق تحصیلی، کاری و تحقیقاتی |
توصیهنامه | حداقل ۲ توصیهنامه از اساتید یا پژوهشگران |
نامه انگیزشی | توضیح اهداف تحصیلی و علاقه به برنامه دکترا |
نمونه کارهای علمی | مقالات، پروژهها یا پایاننامههای قبلی (در صورت وجود) |
تایید استاد راهنما | تأییدیه از استاد راهنما برای پروژه دکترا |
گذرنامه معتبر | نسخهای از گذرنامه برای ثبتنام و ویزا |
اثبات تمکن مالی | مدارکی که توانایی تأمین هزینههای زندگی و تحصیل را نشان میدهد |
مقالات و تحقیقات منتشر شده | مقالات و تحقیقات قبلی برای افزایش شانس پذیرش (در صورت وجود) |
مزایای تحصیل دکترا در آلمان
- تحصیلات رایگان یا با هزینه کم: دانشگاههای آلمان اغلب هزینههای بسیار پایینی برای تحصیلات دکترا دارند و در بسیاری از موارد حتی رایگان هستند.
- کیفیت بالا و رتبهبندی بینالمللی دانشگاهها: دانشگاههای آلمان از جمله بهترین دانشگاههای دنیا محسوب میشوند و از امکانات تحقیقاتی پیشرفتهای برخوردارند.
- فرصتهای گسترده تحقیقاتی: دانشجویان دکترا در آلمان به پروژههای پژوهشی پیشرفته دسترسی دارند و میتوانند با مؤسسات معتبر بینالمللی همکاری کنند.
- فرصتهای مالی و بورسیههای متنوع: برنامههای مختلف بورسیه مانند DAAD و فرصتهای کار به دانشجویان بینالمللی کمک میکند تا هزینههای زندگی خود را تأمین کنند.
- دسترسی به بازار کار اروپا: پس از اتمام تحصیل، دانشجویان میتوانند در آلمان یا دیگر کشورهای اروپایی به جستجوی شغل بپردازند و در صنایع مختلف به فعالیت مشغول شوند.
هزینه تحصیل دکترا در آلمان
خبر خوب این است که دانشجویان دکترا در آلمان از پرداخت شهریه معاف هستند؛ درواقع، مقطع دکترا برای تمامی دانشجویان در تمامی دانشگاههای عمومی آلمان، بدون توجه به ملیت و در بازه زمانی استاندارد دوره (به مدت ۳ سال) رایگان باقی میماند. در صورتی که تحصیل شما بیشتر از این بازه زمانی طول بکشد، ممکن است ملزم به پرداخت شهریه شوید.
با این حال دانشجویان دکترا نیز مشابه همه سطوح تحصیلی در آلمان، برای تامین هزینههای مدیریتی و سایر هزینههای دانشگاه ملزم به پرداخت سهمیه نیمسال تحصیلی بین ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ یورو هستند. این بدین معنی است که اصلیترین هزینهای که شما میپردازید، هزینههای زندگی در آلمان خواهد بود.
هزینه زندگی رزومره یک دانشجو دکترا در آلمان
هزینهها در آلمان بسته به عوامل مختلف مانند شهر محل تحصیل، سبک زندگی، نوع مسکن و استفاده از تخفیفهای دانشجویی متغیر است. در جدول زیر، هزینههای تقریبی زندگی یک دانشجوی دکترا در آلمان ارائه شده است:
نوع هزینه | مبلغ تقریبی (یورو/ در ماه) |
---|---|
مسکن | ۳۰۰ تا ۷۰۰ |
خوراک | ۱۵۰ تا ۳۰۰ |
بیمه سلامت | حدود ۱۱۰ |
حملونقل عمومی | ۳۰ تا ۱۰۰ |
هزینههای شخصی و متفرقه | ۱۰۰ تا ۲۰۰ |
چگونه میتوان از کمک هزینههای تحصیلی در آلمان بهرهمند شد؟
با وجود اینکه دوره دکترا در آلمان به طور کلی بدون شهریه است، اما بورسیههایی برای دانشجویان دکترا ارائه میشود تا حمایت مالی بیشتری برای آنها فراهم کند و هزینههای جانبی زندگیشان را پوشش دهد. این بورسیهها میتوانند به تأمین نیازهای مالی اضافی، انجام تحقیقات و شرکت در کنفرانسهای بینالمللی کمک کنند. به علاوه، برخی بورسیهها ممکن است به منظور جذب و حمایت از دانشجویان نخبه و با استعداد از کشورهای مختلف ارائه شوند. برای مشاهده بورسیه دکترا در آلمان میتوانید به سایت بورسیههای تحصیلی در آلمان مراجعه کنید یا جدول زیر را مشاهده کنید:
نام بورسیه | ارائهدهنده | مبلغ بورسیه | شرایط و مشخصات |
---|---|---|---|
DAAD Research Grant | DAAD | حدود ۱٬۲۰۰ تا ۲٬۰۰۰ یورو در ماه | برای دانشجویان بینالمللی با پروژههای تحقیقاتی خاص؛ شامل هزینههای زندگی و تحقیق. |
Humboldt Research Fellowship | Alexander von Humboldt Foundation | ۲٬۷۰۰ یورو در ماه | برای محققان بینالمللی؛ حمایت مالی برای تحقیق و زندگی، شامل بیمه سلامت. |
DFG Research Training Groups | Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) | متغیر؛ معمولاً شامل حقوق ماهیانه و بودجه تحقیقاتی | برای گروههای تحقیقاتی؛ حمایت از پروژههای تحقیقاتی خاص و دانشجویان دکترا. |
Euraxess Marie Skłodowska-Curie Actions | European Commission | متغیر؛ بسته به پروژه و موقعیت | برای محققان با استعداد؛ حمایت مالی و امکانات برای تحقیق و انتقال. |
Klaus Tschira Boost Fund | Klaus Tschira Foundation | متغیر؛ معمولاً شامل بودجه تحقیقاتی و هزینههای سفر | برای پروژههای تحقیقاتی در زمینههای علمی و فناوری؛ حمایت از هزینههای مرتبط. |
Heinrich Böll Foundation Scholarship | Heinrich Böll Foundation | حدود ۱٬۰۰۰ یورو در ماه | برای دانشجویان بینالمللی؛ حمایت مالی برای هزینههای زندگی و تحقیق. |
Friedrich Ebert Foundation Scholarship | Friedrich Ebert Foundation | حدود ۱٬۲۰۰ یورو در ماه | برای دانشجویان دکترا با تواناییهای برجسته و حمایت از هزینههای زندگی و تحصیل. |
Konrad Adenauer Foundation Scholarship | Konrad Adenauer Foundation | حدود ۱٬۲۰۰ یورو در ماه | برای دانشجویان دکترا با تواناییهای عالی؛ شامل هزینههای زندگی و تحقیق. |
چگونه یک SOP قوی برای اپلای دکترا در آلمان داشته باشیم؟
SOP یا Statement of Purpose، یکی از مهمترین بخشهای پرونده اپلای شما برای دکترا است. این بخش، فرصتی است تا شما به کمیته پذیرش نشان دهید که چرا برای تحصیل در آن دانشگاه و در آن رشته خاص مناسب هستید. در ادامه، نکاتی را برای نوشتن یک SOP قوی برای اپلای دکترا در آلمان مشاهده میکنید:
- مقدمه: با یک پاراگراف قوی شروع کنید و در آن به طور خلاصه به علایق تحقیقاتی خود، دلایل انتخاب آن دانشگاه و رشته خاص و اینکه چرا برای این برنامه مناسب هستید، اشاره کنید.
- پیشینه تحصیلی: به طور مختصر به تحصیلات قبلی خود، پروژههای تحقیقاتی که انجام دادهاید و مهارتهای علمی خود بپردازید.
- تجربیات کاری: اگر تجربه کاری مرتبطی دارید، به آن اشاره کنید و توضیح دهید که چگونه این تجربیات به شما کمک کرده است تا برای تحصیل در مقطع PhD آماده شوید.
- علایق تحقیقاتی: به طور دقیق و مفصل به علایق تحقیقاتی خود بپردازید. توضیح دهید که چرا این موضوع برای شما مهم است و چه سوالاتی را میخواهید به آن پاسخ دهید.
- تناسب با برنامه: نشان دهید که چگونه علایق تحقیقاتی شما با برنامه دکترای دانشگاه مورد نظر و پروژههای تحقیقاتی استاد راهنمای احتمالی شما همخوانی دارد.
- اهداف آینده: توضیح دهید که پس از اتمام دوره دکترا، چه برنامههایی برای آینده خود دارید و چگونه میخواهید از دانش و مهارتهای خود برای پیشرفت علم و جامعه استفاده کنید.
- نتیجهگیری: در پاراگراف آخر، مجدداً به نکات کلیدی SOP خود اشاره کنید و از کمیته پذیرش تشکر کنید.
راهنمای کلیدی برای نوشتن SOP موفق اپلای دکترا به آلمان
- توجه به فرهنگ آلمانی: در SOP خود، به ارزشهایی که در فرهنگ آلمانی اهمیت زیادی دارند، مانند دقت، نظم و انضباط اشاره کنید.
- تأکید بر کار گروهی: نشان دهید که شما توانایی کار در گروه و همکاری با دیگران را دارید.
- توجه به ابعاد بینالمللی: اگر تجربه کار یا تحصیل در خارج از کشور دارید، به آن اشاره کنید و نشان دهید که این تجربیات چگونه به شما کمک کرده است تا دید بینالمللی پیدا کنید.
- شخصیسازی: SOP شما باید منحصر به فرد باشد و نشان دهد که شما فردی با انگیزه و هدفمند هستید.
- روشن و مختصر: از زبان ساده و روان استفاده کنید و از آوردن جملات طولانی و پیچیده خودداری کنید.
- ویراستاری دقیق: قبل از ارسال SOP، آن را چندین بار ویراستاری کنید تا از نظر گرامری و نگارشی کاملاً صحیح باشد.
- توجه به جزئیات: به جزئیات توجه کنید و مطمئن شوید که تمام اطلاعاتی که در SOP خود ارائه میدهید، دقیق و صحیح باشد.
- نمونهبرداری: از نمونههای SOP دانشجویان قبلی دانشگاه مورد نظر استفاده کنید تا بتوانید ایده بهتری از سبک نگارش مورد نظر آنها به دست آورید.
- مشورت با دیگران: از اساتید، مشاوران تحصیلی یا دوستان خود بخواهید تا SOP شما را بررسی کنند و نظراتشان را به شما بگویند.
شرایط کار فارغالتحصیلان دوره دکترا در آلمان
فارغالتحصیلان دوره دکترا در آلمان شرایط بسیار مطلوبی برای ورود به بازار کار دارند. پس از اتمام دوره دکترا، دانشجویان بینالمللی میتوانند درخواست ویزای جستجوی کار (Job Seeker Visa) دهند که به آنها اجازه میدهد تا ۱۸ ماه در آلمان بمانند و به دنبال شغل مناسب بگردند. آلمان به دلیل نیاز بالا به متخصصان و پژوهشگران در حوزههای مختلف علمی و صنعتی مانند مهندسی، علوم زیستی، فناوری اطلاعات و شیمی، فرصتهای شغلی زیادی برای فارغالتحصیلان دوره دکترا فراهم میکند. همچنین، بسیاری از فارغالتحصیلان دکترا میتوانند به عنوان پژوهشگر، استاد دانشگاه یا عضو هیئت علمی در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی مشغول به کار شوند.
درآمد فارغالتحصیلان دکترا بسته به تخصص و صنعت آنها متفاوت است، اما معمولاً دستمزدشان در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر بسیار بالاست. بهطور میانگین، حقوق یک دکترا تازهفارغالتحصیل بین ۴۵,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ یورو در سال است. علاوه بر این، شبکهسازی و شرکت در کنفرانسها و ورکشاپها در آلمان به دانشجویان دکترا کمک میکند تا به فرصتهای شغلی خوبی دست یابند.
نکات مهم در هنگام اپلای دکترا به کشور آلمان
- در کنفرانسهای بینالمللی شرکت کنید: شرکت در کنفرانسهای بینالمللی در حوزه تخصص شما میتواند فرصت خوبی برای آشنایی با اساتید و محققان برجسته باشد و در عین حال، شبکه ارتباطی شما را گسترش دهد.
- شبکهسازی کنید: سعی کنید با دانشجویان ایرانی یا بینالمللی که در دانشگاههای آلمان تحصیل میکنند، ارتباط برقرار کنید. آنها میتوانند اطلاعات دست اول و ارزشمندی را در مورد دانشگاهها، اساتید و شرایط زندگی در آلمان در اختیار شما قرار دهند.
- به فرمت مدارک توجه کنید: هر دانشگاه فرمت خاصی برای مدارک مورد نیاز دارد. حتماً به دقت دستورالعملهای دانشگاه را مطالعه کرده و فرمت مدارک خود را با توجه به آن تنظیم کنید.
- در مورد دانشگاه و استاد تحقیق کنید: قبل از مصاحبه، اطلاعات کاملی در مورد دانشگاه، گروه تحقیقاتی و استاد راهنمای احتمالی خود کسب کنید.
- در مصاحبه برای سوالات غیرمنتظره آماده باشید: علاوه بر سوالات معمول در مورد انگیزهها و برنامههای تحقیقاتی، ممکن است سوالاتی در مورد زندگی شخصی یا علایق شما پرسیده شود.
- در مصاحبه سوالات هوشمندانه بپرسید: در پایان مصاحبه، چند سوال هوشمندانه از استاد بپرسید تا نشان دهید که به این فرصت مطالعاتی علاقهمند هستید و به خوبی آماده شدهاید.